คำค้นหา : สงขลา

“เวลาพูดถึงโรคมะเร็ง หลายคนอาจนึกถึงพันธุกรรม สิ่งแวดล้อม หรืออาหารการกิน แต่มีปัจจัยหนึ่งที่อยู่ใกล้ตัวกว่าที่คิด นั่นคือ ‘แอลกอฮอล์’ ซึ่งในทางการแพทย์ เรามีหลักฐานชัดเจนว่าแอลกอฮอล์เป็นปัจจัยเสี่ยงของมะเร็งหลายชนิด”
------------

รศ.ดร.พญ.ภัทรพิมพ์ สรรพวีรวงศ์
หน่วยมะเร็งวิทยา สาขาวิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
ผู้แทนจาก มะเร็งวิทยาสมาคมแห่งประเทศไทย (TSCO)
ร่วมให้ข้อมูลในเวทีเสวนา “แอลกอฮอล์: ตัวเร่งโรค NCDs และทางออกเพื่อปกป้องสุขภาพคนไทย” เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2568 ณ โรงแรมเบสเวสเทิร์น จตุจักร กรุงเทพฯ

รศ.ดร.พญ.ภัทรพิมพ์ กล่าวว่า จากงานวิจัยจำนวนมากพบว่า การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มีความเชื่อมโยงกับการเกิดมะเร็งที่พบได้บ่อยในคนไทย ไม่ว่าจะเป็นมะเร็งช่องปากและลำคอ มะเร็งกล่องเสียง มะเร็งหลอดอาหาร มะเร็งตับ มะเร็งเต้านม และมะเร็งลำไส้ใหญ่ ซึ่งล้วนเป็นปัญหาสาธารณสุขสำคัญของประเทศ

ในเชิงกลไกทางชีวภาพ แอลกอฮอล์ที่เราดื่มเข้าไปไม่ได้หายไปเฉย ๆ แต่จะถูกเปลี่ยนเป็นสารที่ชื่อว่า อะซีทัลดีไฮด์ (Acetaldehyde) ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งโดยตรง สารนี้สามารถทำลายสารพันธุกรรมหรือ DNA ของเซลล์ และยังไปรบกวนกระบวนการซ่อมแซม DNA ของร่างกาย พูดง่าย ๆ คือ แอลกอฮอล์ทำให้เซลล์เสียหาย และทำให้ร่างกายซ่อมตัวเองได้แย่ลง นอกจากนี้ แอลกอฮอล์ยังส่งผลให้ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนในร่างกายเพิ่มขึ้น ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับการเกิดมะเร็งเต้านม รวมถึงทำให้ระบบต่อต้านอนุมูลอิสระของร่างกายทำงานได้ลดลง เซลล์จึงถูกทำลายได้ง่ายขึ้น และยังเพิ่มความเสี่ยงทางอ้อมผ่านภาวะน้ำหนักเกินจากการได้รับแคลอรีส่วนเกิน

ข่าวดีคือ งานวิจัยพบว่า การลดหรือเลิกดื่มแอลกอฮอล์สามารถช่วยลดความเสี่ยงของมะเร็งบางชนิดได้จริง โดยเฉพาะมะเร็งช่องปากและมะเร็งหลอดอาหาร นั่นหมายความว่า ความเสี่ยงของมะเร็งไม่ใช่สิ่งที่เปลี่ยนไม่ได้ แต่การตัดสินใจลดหรือเลิกดื่ม คือการลดความเสี่ยงให้ตัวเองอย่างแน่นอน

ในขณะเดียวกัน ความเชื่อที่ว่า “ไวน์แดงหรือไวน์ขาวดีต่อสุขภาพ” ก็ไม่สอดคล้องกับหลักฐานทางวิชาการในเรื่องโรคมะเร็ง เพราะการดื่มไวน์ไม่ได้ช่วยลดความเสี่ยงของมะเร็งลำไส้ใหญ่หรือมะเร็งต่อมลูกหมากแต่อย่างใด

สำหรับผู้ป่วยมะเร็ง แอลกอฮอล์ไม่เพียงแต่เพิ่มความเสี่ยงของโรค แต่ยังอาจทำให้อาการข้างเคียงจากการรักษารุนแรงขึ้น ลดประสิทธิภาพของยา ทำให้ตับทำงานหนัก และเพิ่มความเสี่ยงของการกลับเป็นซ้ำ หรือการเกิดมะเร็งชนิดใหม่

การป้องกันมะเร็งที่เกี่ยวข้องกับแอลกอฮอล์ ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ระดับบุคคล แต่ต้องอาศัยการสร้างความตระหนักในสังคม ทั้งในประชาชนทั่วไป ผู้ป่วย และผู้รอดชีวิตจากมะเร็ง เพื่อให้เข้าใจความเสี่ยงอย่างถูกต้อง

“การลด ละ เลิกแอลกอฮอล์ ไม่ใช่แค่เรื่องสุขภาพส่วนตัว แต่เป็นการลดภาระโรคของทั้งสังคม”

นักวิชาการ เตือนทุก 10 วินาที มีคนตายจากน้ำเมา 1 คน ชี้ “แอลกอฮอล์” ปัจจัยเร่งป่วยโรค NCDs เกินครึ่งป่วยไม่รู้ตัว สร้างความเสี่ยหายทางเศรษฐกิจ 1.65 แสนล้านบาท สสส.-ศวส. หนุนมาตรการป้องกันที่เหมาะสมกับบริบทพื้นที่-บูรณาการทุกภาคส่วน หวังลดผลกระทบจากน้ำเมา

เมื่อเวลา 09.00 น. วันที่ 11 ธ.ค. 2568 ที่โรงแรมเบสเวสเทิร์น กรุงเทพฯ ศูนย์วิจัยปัญหาสุรา (ศวส.) ร่วมกับ สมาคมเครือข่ายโรคไม่ติดต่อแห่งประเทศไทย และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จัดเวทีสาธารณะ “แอลกอฮอล์ : ตัวเร่งโรค NCDs และทางออกเพื่อปกป้องสุขภาพคนไทย”

โดย ดร.นพ.ไพโรจน์ เสาน่วม รองผู้จัดการกองทุน สสส. เปิดเผยว่า ประเทศไทยกำลังก้าวสู่ “ภาวะวิกฤต NCDs” จากโรคอ้วน ความดันโลหิตสูง เบาหวาน และพฤติกรรมเสี่ยง โดยเฉพาะการดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งสร้างภาระทั้งด้านสุขภาพและเศรษฐกิจอย่างกว้างขวาง เฉพาะปี 2564 ไทยสูญเสียทางเศรษฐกิจกว่า 165,450 ล้านบาท และเกือบ 80% ของคนไทย เคยได้รับผลกระทบจากการดื่มของผู้อื่น ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และครอบครัว แอลกอฮอล์ได้ถูกจัดให้เป็นสารก่อมะเร็งกลุ่มที่ 1 เชื่อมโยงกับมะเร็งอย่างน้อย 8 ชนิด ได้แก่ มะเร็งช่องปาก กล่องเสียง คอหอย เต้านม (ในผู้หญิง) หลอดอาหาร ลำไส้ใหญ่/ทวารหนัก ตับ และตับอ่อน

“แต่ที่น่ากังวลจากงานวิจัยของศวส. สำรวจประชาชนไทย 3,924 คน จาก 12 จังหวัดทั่วประเทศ ในปี 2568 พบคนไทยกว่า 90% ไม่รู้ว่าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก่อมะเร็งได้ สะท้อนความจำเป็นของการสื่อสารความเสี่ยงที่ถูกต้องและทันต่อสถานการณ์ เพราะปัญหานี้ไม่ใช่ของใครคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นภารกิจร่วมของทั้งสังคม ทุกคนจึงควรช่วยกันสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย ภาระโรคจะลดลง และคุณภาพชีวิตของคนไทยจะดีขึ้นอย่างยั่งยืน” ดร.นพ.ไพโรจน์ กล่าว

รศ.พญ.เริงฤดี ปธานวนิช อาจารย์ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี กล่าวว่า จากการสำรวจสุขภาพประชาชนไทย โดยการตรวจร่างกายครั้งที่ 7 ปี2567-2568 พบว่า คนไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในช่วง 30 วันที่ผ่านมา จำนวน 17.1 ล้านคน ซึ่งในจำนวนนี้ ดื่มอย่างหนัก 7.7 ล้านคน หรือ 45% ส่วนอัตราการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ มีแนวโน้มลดลงเล็กน้อยในทุกกลุ่มอายุ แต่เป็นที่น่าสังเกตคือ แนวโน้มการดื่มในกลุ่มวัยรุ่นมีสัดส่วนที่ใกล้เคียงกันระหว่างวัยรุ่นชายและหญิง ซึ่งแตกต่างจากกลุ่มวัยผู้ใหญ่หรือสูงอายุที่พบว่า เพศชายมักจะมีอัตราการดื่มสูงกว่าเพศหญิง ความแตกต่างของความชุกของการดื่มระหว่างชายและหญิงมีแนวโน้มแคบลงเรื่อย ๆ โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่น ซึ่งใกล้เคียงกับสถานการณ์ในประเทศแถบยุโรป และสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นผลมาจากสภาพเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป รวมทั้งความเชื่อ หรือการมองว่าการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นสิ่งช่วยในการเข้าสังคม หรือความเท่าเทียม

“ในกลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง ยังมีการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในสัดส่วนที่สูง และคนที่ยังดื่มส่วนมากไม่รู้ตัวว่าป่วยเป็นโรคเรื้อรังแล้ว เช่น ผู้ป่วยเบาหวานที่ยังดื่มแอลกอฮอล์1.4 ล้านคน ในจำนวนนี้ ยังไม่รู้ตัวเองว่าป่วยเป็นเบาหวาน 5.9 แสนคน และผู้ป่วยความดันโลหิตสูงที่ยังดื่มแอลกอฮอล์ 4.8 ล้านคน ในจำนวนนี้ ยังไม่รู้ตัวเองว่าป่วยเป็นโรคความดันโลหิตสูง 3.1 ล้านคน ซึ่งการดื่มแอลกอฮอล์จะส่งผลเสียต่อการควบคุมโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง นอกจากนี้ยังพบว่าคนที่ดื่มแอลกอฮอล์มีระดับค่าเอนไซม์ตับที่ผิดปกติสูงกว่าคนที่ไม่ดื่มโดยเฉลี่ย 3-5 เท่า และมีระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์ที่สูงขึ้นโดยเฉลี่ย 1-2 เท่า ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคตับ โรคมะเร็ง โรคหัวใจและหลอดเลือด” รศ.พญ.เริงฤดี กล่าว

ด้าน รศ.ดร.นพ.พลเทพ วิจิตรคุณากร ผู้อำนวยการ ศวส. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ กล่าวว่า คนไทยดื่มแอลกอฮอล์สูงเป็นอันดับ 3 ของอาเซียน และเป็นอันดับ 1 ของประเทศรายได้ปานกลางระดับบน ข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติ ปี 2567 ร่วมกับการสำรวจสุขภาพประชาชนไทย โดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 7 ชี้ตรงกันว่า ปัญหาการดื่มแอลกอฮอล์ของคนไทยยังคงสูงมาก ปัจจุบันคนไทยเริ่มดื่มเร็วขึ้น มีอายุเฉลี่ยที่ดื่มครั้งแรกอยู่ที่ 19.9 ปี สะท้อนว่า “ผู้หญิงและเยาวชน” กลายเป็นกลุ่มเปราะบาง และเป้าหมายทางการตลาดของอุตสาหกรรมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นพื้นที่ที่มีอัตราการดื่มสูงที่สุดเมื่อเทียบกับภาคอื่น ความแตกต่างนี้ชี้ให้เห็นว่ามาตรการควบคุมต้องตอบโจทย์บริบทแต่ละพื้นที่ควบคู่ไปกับนโยบายระดับชาติ

“ทุก 10 วินาที มีคนตายจากแอลกอฮอล์ 1 คน หากยังปล่อยให้การดื่มเป็นเรื่องปกติ ความสูญเสียจะทวีขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ภาระโรคที่เกี่ยวข้องกับแอลกอฮอล์ในไทยเพิ่มสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ มากกว่า 1 ใน 10 ของการตาย หรือปีสุขภาวะที่สูญเสีย (DALYs) เกิดจากแอลกอฮอล์ ทั้งก่อให้เกิดการบาดเจ็บ และป่วยจากโรค NCDs เช่น โรคหัวใจ-หลอดเลือด โรคตับ และมะเร็งหลายชนิด โดยเฉพาะผู้ชายที่มีอัตราเสียชีวิตสูงกว่าผู้หญิงอย่างชัดเจน ดังนั้น ไทยจำเป็นต้องมีมาตรการควบคุมแอลกอฮอล์ที่เข้มแข็งขึ้น พร้อมบูรณาการการทำงานทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ นักวิชาการ แพทย์ ภาคประชาชน และชุมชน เพื่อปกป้องสุขภาพของประชาชนในระยะยาว และลดภาระ NCDs ที่กำลังทวีความรุนแรง” ผู้อำนวยการ ศวส. กล่าว

------------------------------
เวทีสาธารณะ “แอลกอฮอล์: ตัวเร่งโรค NCDs และทางออกเพื่อปกป้องสุขภาพคนไทย”
เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2568 ณ โรงแรมเบสเวสเทิร์น จตุจักร กรุงเทพฯ

วันลอยกระทง กับความเสี่ยงใหม่ที่น่ากลัวของสังคมไทย

ในอดีต สองเทศกาลอันเป็นเสาหลักแห่งความสุขของคนไทย คือ สงกรานต์ และ ปีใหม่ไทย เป็นช่วงเวลาที่ครื้นเครง สายลมเย็นของบทเพลงประเพณี พาผู้คนเดินหน้าสู่การเฉลิมฉลองอย่างอิสระท่ามกลางครอบครัวและเพื่อนฝูง อย่างไรก็ดี เบื้องหลังเสียงหัวเราะนั้น กลับมีเรื่องราวของความสูญเสียที่ซุกซ่อนอยู่ เสียงเครื่องยนต์ไซเรนบนท้องถนนที่ไม่มีใครอยากได้ยินมากนัก เพราะมันคือเสียงของชีวิตคนหลายพันรายที่ถูกคร่าชีวิตจากอุบัติเหตุบนถนน ซึ่งยิ่งใหญ่ขึ้นทุกปี และสาเหตุคือการ เมาเหล้า

แต่วันนี้ เราอาจมองข้ามอีกหนึ่งเทศกาล ที่แฝงความสุขไว้และแฝงภัยไว้เช่นกัน นั่นคือ วันลอยกระทง เทศกาลอันเป็นสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมไทย ที่ถูกยกระดับให้เป็นส่วนหนึ่งของการท่องเที่ยวและการเฉลิมฉลองในเมืองใหญ่และชนบททั่วประเทศ แต่เมื่อเรามองลึกเข้าไป พบว่า เทศกาลซึ่งควรจะเป็น “คืนแห่งความรื่นเริง” กลับกลายเป็น “คืนแห่งความเสี่ยง” ที่คุกคามชีวิตของผู้คนมากขึ้นทุกปี

จากข้อมูลของหน่วยงานสาธารณสุข ระบุว่าในช่วงปี พ.ศ. 2559–2563 มีผู้เสียชีวิตจากการจมน้ำในวันลอยกระทงรวมประมาณ 60 คน เฉลี่ยปีละ 12 คน และที่น่าตกใจคือ “วันถัดจากงาน” ตัวเลขจะเพิ่มขึ้นอีก 1–2 เท่า และที่เป็นปัจจัยชี้ชัดคือ การดื่มสุรา การลงไปเก็บเงินในกระทงอย่างไม่ทันระวัง และการปล่อยให้เด็กอยู่ใกล้แหล่งน้ำโดยลำพัง

ยิ่งกว่านั้น เทศกาลลอยกระทงยังเริ่ม “ขยับเข้าใกล้” ภัยที่เรามองว่าเป็นของสงกรานต์ กล่าวคือ อุบัติเหตุทางถนนในช่วงวันลอยกระทง มีความเสี่ยงรองจากเทศกาลสงกรานต์แล้ว โดยเฉพาะรถจักรยานยนต์ในเวลากลางคืน และการดื่มสุราในพื้นที่ใกล้แหล่งน้ำ กลายเป็นสัดส่วนสูงของอุบัติเหตุทั้งหมด

จึงพึงกล่าวได้ว่า เทศกาลลอยกระทงไม่ใช่เพียง “คืนแห่งการปล่อยกระทง” แต่มีความหมายอื่นแฝงอยู่ คือคืนแห่งความเปราะบางของชีวิต หากไม่มีการเตรียมตัวอย่างรัดกุม ผู้ใหญ่ที่ดื่มจนเมาแล้วขับ เด็กที่อยู่ตามลำพังบริเวณน้ำ สายชูชีพที่ไม่มี ใช้ไฟส่องพื้นที่ไม่พอ รั้วกั้นตลิ่งไม่ชัด พวกนี้คือองค์ประกอบของโศกนาฎกรรมเล็ก ๆ ที่เราปล่อยให้เกิดซ้ำ

เราทุกฝ่ายควรร่วมกันสะท้อน:

• ทำไมเราจึงรณรงค์เรื่อง “ไม่เมา” “ไม่ขับ” “ไม่ปล่อยเด็ก” ในช่วงสงกรานต์และปีใหม่ได้อย่างเข้มข้น แต่ สำหรับวันลอยกระทงกลับเหมือนองค์กรรัฐ หน่วยงานท้องถิ่น และสังคม ตระหนักน้อยกว่า?
• ทำไมเทศกาลที่ควรเป็นสัญลักษณ์ของการขอขมาพระแม่คงคา กลับกลายเป็น “คืนแห่งการจมน้ำ” และ “คืนแห่งอุบัติเหตุบนถนน” โดยที่ได้รับความสนใจในเรื่องผลกระทบจากภัยแอลกอฮอล์น้อยกว่าสองเทศกาลหลักของประเทศอย่างมาก

เทศกาลลอยกระทง ต้องได้รับการรณรงค์เรื่องความปลอดภัยในระดับเดียวกับสงกรานต์และปีใหม่ ภัยของลอยกระทง — ภัยของสงกรานต์ — ภัยของปีใหม่ ทั้งหมด ล้วนมี “เครื่องดื่มแอลกอฮอล์” เป็นตัวแปรร่วม ถ้ารัฐบาล หน่วยงานท้องถิ่น สังคม และประชาชน ไม่ตั้งมาตรการควบคุมการดื่มเหล้าในวันสำคัญและวันรื่นเริงให้ดีกว่านี้ ก็อาจปล่อยให้ความสูญเสียดำเนินต่อไปอีกโดยไม่ยุติ

ให้คืนของวัฒนธรรมคืนนี้เป็นคืนแห่งความสุขอย่างแท้จริง ไม่ใช่คืนแห่งความเสียใจ

เรียบเรียงโดย ดร.นพ.มูฮัมมัดฟาห์มี ตาเละ
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานรินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

อ้างอิงข้อมูลจาก:

1. https://www.tnnthailand.com/tnnexclusive/216297/
2. https://www.bangkokbiznews.com/health/social/1036367?

ในบ้านที่มีเสียงดังจากความเมา ไม่มีเสียงหัวเราะของความสุขได้จริง

ข่าวชายทำร้ายภรรยาในร้านไก่ทอดในจังหวัดนครราชสีมา กลายเป็นไวรัลภายในไม่กี่ชั่วโมง เพราะฝ่ายหญิงที่โดนทำร้ายนั้นหนีออกจากบ้านแล้ว และการร้องขอความเห็นใจจากทั้งแม่และลูกไม่ได้รับการตอบสนองจากพ่อเลย ที่มันไวรัลอย่างรวดเร็วไม่ใช่เพราะมันเป็นเรื่องแปลกใหม่ของสังคมไทย แต่เพราะผู้หญิงอีกนับล้านคนรู้สึกเช่นเดียวกันกับผู้ถูกกระทำในข่าว พวกเขาเข้าใจดีเกินไป ว่าความเจ็บปวดแบบนั้นคืออะไร

ประเทศไทยมีผู้หญิงจำนวนมากที่ต้องเผชิญกับความรุนแรงในครอบครัว ถูกตี ถูกผลัก ถูกข่มขู่ ถูกทำให้กลัว โดยคนที่เรียกตัวเองว่า “คนรัก” และในหลายกรณี “แอลกอฮอล์” คือฉากหลังที่คุ้นตาเกินไปของความรุนแรงเหล่านั้น

องค์การอนามัยโลก (WHO, 2021) ประเมินว่า ร้อยละ 80–90 ของเหตุความรุนแรงในครอบครัวทั่วโลก มีผู้ชายเป็นผู้กระทำ และมีความสัมพันธ์ชัดเจนระหว่างการดื่มแอลกอฮอล์กับโอกาสใช้ความรุนแรงในบ้าน ชายที่ดื่มมีแนวโน้มทำร้ายคู่รักมากกว่าชายที่ไม่ดื่มถึง 2–3 เท่า (Kearns et al., 2015; BMC Public Health, 2022)

ปัญหานี้จึงไม่ใช่แค่เรื่องอารมณ์ หรือความเมาแต่มันคือ มายาคติเรื่องอำนาจของเพศชาย ความเชื่อที่ว่าผู้ชายมีสิทธิ์ควบคุมผู้หญิง มีสิทธิ์ลงโทษ มีสิทธิ์ใช้กำลัง และเมื่อเมา ก็ใช้คำว่า “เพราะเมา” เป็นข้ออ้างให้พ้นผิดจากสิ่งที่ตนตั้งใจทำ แต่ความจริงก็คือ “แอลกอฮอล์ไม่เคยสร้างปีศาจตัวใหม่” มันเพียงแค่ปลดล็อกสิ่งที่อยู่ในใจคนคนนั้นอยู่แล้ว และน่ากังวลใจอย่างยิ่งว่าสถาบันครอบครัวของไทยกำลังถูกคุกคามจากเรื่องนี้ ในสังคมที่ผู้หญิงถูกคาดหวังให้เลี้ยงลูก ดูแลบ้าน และยืนหยัดทำงาน แต่ในขณะเดียวกัน ยังต้องทนถูกทำร้ายในบ้านของตัวเอง นี่คือสัญญาณของความผิดปกติทางวัฒนธรรม ไม่ใช่แค่ปัญหาครอบครัว

เราต้องเลิกมองว่า “การดื่มในบ้าน” เป็นเรื่องปกติ เพราะในบ้านที่แอลกอฮอล์กลายเป็นเรื่องปกติ ความรุนแรงก็จะกลายเป็นเรื่องปกติไปด้วย สังคมที่ดีต้องปกป้องผู้หญิงให้พ้นจากความรุนแรง ไม่ใช่เพียงเพราะผู้หญิงอ่อนแอกว่า แต่เพราะความรุนแรงทุกครั้งที่เกิดขึ้นในบ้าน มันทำลายความอบอุ่นของบ้านนั้นทั้งชีวิต และในบ้านที่มีเสียงดังจากความเมา ไม่มีทางมีเสียงหัวเราะของความสุขได้จริงเลย

เอกสารอ้างอิง:

1. World Health Organization (2021). Global status report on violence prevention.
2. Kearns, M., Reidy, D., & Valle, L. (2015). The Role of Alcohol Policies in Preventing Intimate Partner Violence. Alcohol Research: Current Reviews.
3. BMC Public Health (2022). Unhealthy alcohol use and intimate partner violence among men.

เรียบเรียงโดย ดร.นพ.มูฮัมมัดฟาห์มี ตาเละ
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานรินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

ตำแหน่ง: เจ้าหน้าที่ประสานงาน (1 อัตรา)
หน่วยงาน: ศูนย์วิจัยปัญหาสุรา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

คุณสมบัติ

• วุฒิปริญญาตรีขึ้นไป ทุกสาขา

• เพศชายต้องผ่านการเกณฑ์ทหารหรือ นศท.

• มีทักษะการสื่อสาร ประสานงาน วิเคราะห์ และแก้ปัญหาได้ดี

• บุคลิกภาพดี มนุษยสัมพันธ์ดี ทำงานเป็นทีม

• พร้อมทำงานนอกเวลา/เดินทางต่างจังหวัด

• หากมีความรู้ด้านงานวิจัย/การควบคุมแอลกอฮอล์ จะพิจารณาเป็นพิเศษ

ค่าตอบแทนและสวัสดิการ

• เงินเดือน 18,000 บาท

• ประกันสังคม + สิทธิลาตามระเบียบ

กำหนดการ

• เปิดรับสมัคร: วันนี้ – 25 ต.ค. 2568 สามารถสมัครได้ที่: https://forms.gle/NZRvLMgBJ4sxGjsM9

• ประกาศรายชื่อผู้มีสิทธิ์สอบ: 27 ต.ค. 2568 ผ่านเว็ปไซต์ของ ศวส.

• สอบข้อเขียน: 28 ต.ค. 2568 ณ สาขาวิชาเวชศาสตร์ครอบครัวและเวชศาสตร์ป้องกัน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

• สอบสัมภาษณ์: 30 ต.ค. 2568 ณ สาขาวิชาเวชศาสตร์ครอบครัวและเวชศาสตร์ป้องกัน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

• ประกาศผล: 31 ต.ค. 2568 ผ่านเว็ปไซต์ของ ศวส.

• รายงานตัว: 1 พ.ย. 2568 

“แอลกอฮอล์เป็นเพื่อนหรือศัตรูของหัวใจ?”
ไขทุกข้อสงสัย แอลกอฮอล์กับสุขภาพหัวใจ จากใจหมอโรคหัวใจ
#29กันยายนวันหัวใจโลก #WorldHeartDay

สวัสดีครับ ในฐานะแพทย์ที่ดูแลผู้ป่วยโรคหัวใจอยู่ทุกวัน ผมมักจะได้ยินคำถามที่น่าสนใจและพบบ่อยที่สุดคำถามหนึ่งคือ “คุณหมอครับ/คะ ดื่มไวน์วันละแก้ว บำรุงหัวใจได้จริงไหม?” หรือ “ดื่มเบียร์เย็นๆ ให้เลือดลมสูบฉีดดีใช่ไหม?”

ผมเข้าใจดีว่าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นส่วนหนึ่งของการสังสรรค์และการผ่อนคลายของใครหลายคน และมีความเชื่อบางอย่างที่ส่งต่อกันมาว่าการดื่มในปริมาณน้อย ๆ อาจมีประโยชน์ต่อหัวใจ วันนี้ ผมจึงอยากใช้โอกาสนี้พูดคุยกับทุกท่านอย่างตรงไปตรงมา เพื่อไขข้อข้องใจทั้งหมด และให้ข้อมูลที่ชัดเจนที่สุดว่าในความเป็นจริงแล้ว แอลกอฮอล์ ไม่ว่าจะเป็นเหล้า เบียร์ หรือไวน์ ส่งผลต่อหัวใจของเราอย่างไรกันแน่

ความเชื่อที่โด่งดัง "ดื่มพอดีมีประโยชน์" มาจากไหน?

ท่านอาจเคยได้ยินเรื่อง "ปรากฏการณ์ J-shaped curve" ซึ่งเป็นกราฟรูปตัว J ที่แสดงให้เห็นว่าคนที่ดื่มแอลกอฮอล์เล็กน้อย มีความเสี่ยงโรคหัวใจต่ำกว่าคนที่ไม่ดื่มเลย ทำให้เกิดความเชื่อว่าการดื่มแต่พอดี นั้นดีต่อสุขภาพ แต่ในวงการแพทย์ปัจจุบัน เราพบว่าข้อมูลนี้อาจมีข้อบกพร่องซ่อนอยู่ครับ (1,2) ลองนึกภาพตามนะครับ ในกลุ่ม "คนที่ไม่ดื่มเลย" นั้น มีหลายคนที่ "เคยดื่มหนัก" มาก่อนแล้วป่วยด้วยโรคต่าง ๆ จนต้องหยุดดื่ม เมื่อนำคนกลุ่มนี้มารวมกับคนที่ไม่เคยดื่มเลย จึงทำให้ค่าเฉลี่ยสุขภาพของกลุ่ม "ไม่ดื่ม" ดูแย่กว่าความเป็นจริง

สมาคมหัวใจและองค์กรสุขภาพระดับโลกจึงได้ข้อสรุปใหม่ที่ชัดเจนกว่าเดิมว่า ไม่มีระดับการดื่มแอลกอฮอล์ใดที่ปลอดภัยต่อสุขภาพ 100% (3) ประโยชน์ที่อาจได้รับนั้นน้อยมากเมื่อเทียบกับความเสี่ยงมากมายที่ตามมาครับ

สรุปได้ว่า "การดื่มแอลกอฮอล์ไม่เป็นผลดีต่อหัวใจ ไม่ว่าจะดื่มมากหรือน้อย เพราะไม่มีคำว่าปริมาณที่ปลอดภัยจริง ๆ"

แอลกอฮอล์เดินทางไปทำร้ายหัวใจของเราได้อย่างไร?

เมื่อเราดื่มแอลกอฮอล์เข้าไป มันไม่ได้อยู่แค่ในแก้ว แต่จะถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดและเดินทางไปทั่วร่างกาย รวมถึง "หัวใจ" ซึ่งเป็นอวัยวะที่ทำงานหนักที่สุด และนี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นครับ

1. ทำให้หัวใจ "เมา" จนเต้นผิดจังหวะ

ลองนึกภาพว่าหัวใจของเรามีระบบไฟฟ้าที่แม่นยำคอยควบคุมการเต้นให้เป็นจังหวะสม่ำเสมอ เหมือนวงออเคสตราที่มีวาทยกรคอยควบคุม แอลกอฮอล์ก็เหมือนคนดูที่เข้าไปป่วนในห้องซ้อม ทำให้ระบบไฟฟ้าของหัวใจรวน เกิดการลัดวงจรชั่วขณะ หัวใจจึงเริ่มเต้นสะเปะสะปะ ไม่เป็นจังหวะ หรือที่ทางการแพทย์เรียกว่า ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (Arrhythmia) (4) ที่พบบ่อยที่สุดคือ ภาวะหัวใจห้องบนสั่นพลิ้ว (Atrial Fibrillation) อาการคือจะรู้สึกใจสั่น ๆ หวิว ๆ เหนื่อยง่าย ซึ่งอันตรายกว่าที่คิด เพราะเมื่อหัวใจห้องบนสั่นแทนที่จะบีบตัวตามปกติ เลือดจะไหลวนจนเกิดเป็น "ลิ่มเลือด"ก้อนเล็กๆ ขึ้นมา และวันดีคืนดี ลิ่มเลือดก้อนนี้อาจหลุดลอยตามกระแสเลือดขึ้นไปอุดตันที่เส้นเลือดสมอง ทำให้เกิด โรคอัมพฤกษ์ อัมพาต ได้ในทันที (5)

2. เพิ่มแรงดันในหลอดเลือด เหมือนบีบสายยางที่เปิดน้ำ

หลอดเลือดของเราปกติจะมีความยืดหยุ่น แต่แอลกอฮอล์จะทำให้หลอดเลือดแข็งตัวและตีบแคบลงชั่วคราว (6) ลองนึกถึงสายยางรดน้ำต้นไม้ครับ ถ้าเราบีบปลายสายยางไว้ แรงดันน้ำข้างในจะสูงขึ้นทันที แอลกอฮอล์ก็ทำแบบเดียวกันกับหลอดเลือดของเรา ทำให้หัวใจซึ่งเป็น "ปั๊มน้ำ" ต้องทำงานหนักขึ้นอีกหลายเท่าเพื่อสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงทั่วร่างกาย นี่คือสาเหตุของ โรคความดันโลหิตสูง ซึ่งเป็น "ฆาตกรเงียบ" ที่จะทำลายหลอดเลือดทั่วร่างกายในระยะยาว และเป็นประตูสู่โรคหัวใจและโรคไตวาย (7)

3. ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจ "ย้วย" และอ่อนแอ

หัวใจของเราคือกล้ามเนื้อที่มีความแข็งแรงและยืดหยุ่นสูงมาก แต่แอลกอฮอล์มีพิษโดยตรงต่อเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจ (8 ) ลองเปรียบเทียบกล้ามเนื้อหัวใจเหมือนหนังสติ๊กเส้นใหม่ที่ยิงได้แรงและไกล การดื่มแอลกอฮอล์หนักๆ และต่อเนื่อง ก็เหมือนกับการเอาหนังสติ๊กเส้นนั้นไปแช่น้ำ แช่แดดทุกวัน ไม่นานหนังสติ๊กก็จะเปื่อย ย้วย และหมดสภาพ เช่นเดียวกันกับหัวใจที่โดนพิษแอลกอฮอล์สะสม กล้ามเนื้อจะเริ่มบางลงและอ่อนแอ ห้องหัวใจจะขยายใหญ่ขึ้นเหมือนลูกโป่งที่ใกล้แตก สภาพนี้เรียกว่า โรคกล้ามเนื้อหัวใจเสื่อมจากแอลกอฮอล์ (Alcoholic Cardiomyopathy) ทำให้หัวใจบีบตัวได้ไม่ดี เกิด ภาวะหัวใจล้มเหลว ตามมา ผู้ป่วยจะมีอาการเหนื่อยง่ายมาก เดินไม่กี่ก้าวก็หอบ นอนราบไม่ได้เพราะหายใจไม่ออก และขาบวม (9)

4. เปลี่ยนแอลกอฮอล์ให้เป็น "ไขมัน" อุดตันเส้นเลือด

หลายคนอาจไม่ทราบว่าเบียร์ ไวน์ หรือเหล้า ให้พลังงานสูงมาก และเป็น "แคลอรี่ว่างเปล่า" ที่ไม่มีสารอาหารอื่นใด เมื่อร่างกายได้รับพลังงานส่วนเกินนี้เข้าไป ก็จะเปลี่ยนมันไปเป็นไขมันชนิดหนึ่งที่เรียกว่า ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride) ลองนึกภาพท่อประปาในบ้านครับ ไขมันไตรกลีเซอไรด์ก็เหมือนคราบไขมันที่เราเทลงไปในท่อทุกวันๆ มันจะค่อยๆ สะสมและจับตัวกันหนาขึ้น ทำให้ท่อตีบและอุดตันในที่สุด เช่นเดียวกันกับหลอดเลือดหัวใจ เมื่อมีไขมันไปเกาะมากๆ ก็จะทำให้หลอดเลือดตีบแคบ เลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจไม่พอ ทำให้เกิด โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ มีอาการเจ็บแน่นหน้าอก และอาจนำไปสู่ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันได้ (10)

อันตรายคูณสอง! เมื่อดื่มแอลกอฮอล์ร่วมกับ "ยาโรคหัวใจ"

สำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจที่ต้องรับประทานยาเป็นประจำ การดื่มแอลกอฮอล์ถือเป็นเรื่องที่อันตรายอย่างยิ่ง เพราะแอลกอฮอล์จะเข้าไป "ตีกัน" กับยาที่ท่านกินอยู่ เช่น:

• ยาละลายลิ่มเลือด/ยาต้านเกล็ดเลือด: ทำให้ยาออกฤทธิ์มากเกินไปจนเสี่ยงต่อภาวะเลือดออกง่ายผิดปกติ หรือเลือดออกไม่หยุด

• ยาลดความดันโลหิต: อาจทำให้ความดันตกวูบจนหน้ามืด เป็นลม หรือในทางกลับกันก็ไปลดประสิทธิภาพของยา ทำให้ความดันคุมไม่อยู่

• ยาลดไขมันในเลือด: เพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดผลข้างเคียงร้ายแรงต่อตับและกล้ามเนื้อ

แล้วเราควรทำอย่างไร? คำแนะนำจากใจหมอ

ข้อมูลทั้งหมดนี้ไม่ได้มีเจตนาจะทำให้ท่านรู้สึกผิดหรือกลัว แต่เพื่อให้ท่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้องและใช้ในการตัดสินใจดูแลสุขภาพของตัวเองและคนที่รักได้ดีที่สุดครับ

1. ถ้าท่านไม่เคยดื่ม: ยอดเยี่ยมมากครับ ไม่มีความจำเป็นใดๆ ที่จะต้องเริ่มดื่มเพื่อหวังผลดีต่อสุขภาพหัวใจ
2. ถ้าท่านดื่มเป็นครั้งคราว: ขอให้ตระหนักถึงความเสี่ยงเสมอ พยายามลดปริมาณและความถี่ลงให้เหลือน้อยที่สุดเท่าที่จะทำได้ "ยิ่งดื่มน้อย ยิ่งปลอดภัย"
3. ถ้าท่านเป็นโรคหัวใจ ความดัน หรือไขมันในเลือดสูง: คำแนะนำที่ดีที่สุดและปลอดภัยที่สุดสำหรับท่านคือ "การงดดื่มโดยเด็ดขาด" นี่คือหนึ่งในการรักษาที่ดีที่สุดที่ท่านสามารถมอบให้กับหัวใจของตัวเองได้
4. มองหาทางเลือกอื่น: การสังสรรค์หรือการผ่อนคลายไม่จำเป็นต้องพึ่งพาแอลกอฮอล์เสมอไป ลองเปลี่ยนเป็นเครื่องดื่มอื่นๆ ที่สดชื่น หรือหากิจกรรมอื่นทำ เช่น การออกกำลังกาย การพูดคุย หรือทำงานอดิเรกที่ชอบ

หัวใจของเรามีเพียงดวงเดียว และทำงานเพื่อเราตลอด 24 ชั่วโมงโดยไม่เคยหยุดพัก การดูแลหัวใจจึงเป็นหน้าที่สำคัญของทุกคน เนื่องในโอกาสวันหัวใจโลก 29 กันยายน 2568 ขอเชิญชวนทุกท่าน “ลด ละ เลิก แอลกอฮอล์” เริ่มต้นตั้งแต่วันนี้ เพื่อเป็นการลงทุนเพื่อชีวิตที่ยืนยาวและคุณภาพชีวิตที่ดียิ่งขึ้นในวันข้างหน้าครับ

ด้วยความห่วงใยและปรารถนาดี
นพ.เปรมอานันท์ มโนเรศ
อายุรแพทย์โรคหัวใจ รพ.สงขลานครินทร์

________________________________________

อ้างอิงข้อมูลจาก:

1. Ronksley PE, Brien SE, Turner BJ, Mukamal KJ, Ghali WA. Association of alcohol consumption with selected cardiovascular disease outcomes: a systematic review and meta-analysis. BMJ. 2011;342:d671. doi:10.1136/bmj.d671.

2. Piano MR. Alcohol's effects on the cardiovascular system. Alcohol Res. 2017;38(2):219-41.

3. World Health Organization. No level of alcohol consumption is safe for our health [Internet]. Geneva: WHO; 2023 Jan 4. Available from: https://www.who.int/.../04-01-2023-no-level-of-alcohol...

4. Larsson SC, Drca N, Wolk A. Alcohol consumption and risk of atrial fibrillation: a prospective study and dose-response meta-analysis. J Am Coll Cardiol. 2014;64(3):281-9. doi:10.1016/j.jacc.2014.03.048.

5. Marcus GM, Vittinghoff E, Whitman IR, Singer DE, Newman AB, Siscovick DS, et al. Acute consumption of alcohol and discrete atrial fibrillation events. Ann Intern Med. 2021;174(11):1503-9. doi:10.7326/M21-0222.

6. Taylor B, Irving HM, Baliunas D, Roerecke M, Patra J, Mohapatra S, et al. Alcohol and hypertension: gender differences in dose-response relationships determined through systematic review and meta-analysis. Addiction. 2009;104(12):1981-90. doi:10.1111/j.1360-0443.2009.02694.x.

7. Roerecke M, Kaczorowski J, Tobe SW, Gmel G, Hasan OSM, Rehm J. The effect of a reduction in alcohol consumption on blood pressure: a systematic review and meta-analysis. Lancet Public Health. 2017;2(2):e108-20. doi:10.1016/S2468-2667(17)30003-8.

8. Fernández-Solà J. The effects of ethanol on the heart: alcoholic cardiomyopathy. Nutrients. 2020;12(2):572. doi:10.3390/nu12020572.

9. Mirijello A, Tarli C, Vassallo GA, Sestito L, Antonelli M, Ferrulli A, et al. Alcoholic cardiomyopathy: what is known and what is not known. J Clin Med. 2019;8(10):1549. doi:10.3390/jcm8101549.

10. Mostofsky E, Chahal HS, Mukamal KJ, Rimm EB, Mittleman MA. Alcohol and immediate risk of cardiovascular events: a systematic review and dose-response meta-analysis. Circulation. 2016;133(10):979-87. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.115.019743.

ความคิดเห็นต่อการยกเลิกประกาศ ปว.253

การยกเลิก คำสั่ง ปว.253 ก่อให้เกิดความเข้าใจคลาดเคลื่อนในสังคมอย่างกว้างขวาง หลายคนตีความว่า ประเทศไทย “ปลดล็อก” เวลาการขายเหล้าเบียร์แล้ว สามารถซื้อขายได้ตลอด 24 ชั่วโมง ซึ่งแท้จริงแล้ว ไม่ใช่ข้อเท็จจริง

การยกเลิก ปว. 253 ถูกตราไว้ใน พระราชบัญญัติควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2568 เป็นการลบข้อกฎหมายเดิมที่ซ้ำซ้อน ส่วนพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ. 2551 ซึ่งได้ออกประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องกำหนดเวลาห้ามขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ. 2568 มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 27 มิถุนายน 2568 ยังคงให้จำหน่ายสุราในเวลา 11.00 น.-14.00 น.และเวลา 17.00 น.-24.00 น. เท่านั้น โดยมีข้อยกเว้นเพียง 3 กรณีคือ (1) การขายในอาคารที่ให้บริการแก่ผู้โดยสารภายในสนามบินที่ให้บริการเที่ยวบินระหว่างประเทศ (2) การขายในสถานบริการซึ่งเป็นไปตามกำหนดเวลาเปิดปิดของสถานบริการตามกฎหมายว่าด้วยสถานบริการ และ (3) การขายในโรงแรมตามกฎหมายว่าด้วยโรงแรม ดังนั้นสถานที่ขายสุราอื่นนอกจากสามข้อดังกล่าว ต้องขายในเวลาที่กำหนดไว้เดิมทั้งสิ้น แต่อย่างไรก็ตามก็ขึ้นอยู่กับคณะกรรมการควบคุมฯ ที่จะมีขึ้นตาม พรบ.ใหม่ จะมีมติในเรื่องนี้อย่างไร ก็ต้องติดตามกันต่อไป

ทำไมเวลาห้ามขายจึงสำคัญต่อสังคมไทย

1. ลดความสะดวกในการเข้าถึงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่มีความเสี่ยงสูง เช่น หลังเลิกงานหรือช่วงกลางคืน การจำกัดเวลาเป็น “เกราะบาง” สำคัญในการชะลอการบริโภค
2. ลดอุบัติเหตุและความรุนแรงทางสังคม งานวิจัยจำนวนมากทั้งในและต่างประเทศยืนยันว่า ความพร้อมในการซื้อเครื่องดื่มทุกเวลา สัมพันธ์กับอัตราอุบัติเหตุบนท้องถนน การทะเลาะวิวาท และอาชญากรรมที่สูงขึ้น
3. คุ้มครองเยาวชน เวลาห้ามขายช่วยป้องกันไม่ให้เยาวชนเข้าถึงเครื่องดื่มได้ง่ายเกินไป โดยเฉพาะในชั่วโมงที่ครอบครัวและโรงเรียนไม่สามารถดูแลได้เต็มที่
4. เป็นต้นแบบด้านนโยบายสาธารณะ ประเทศไทยได้รับการยกย่องในเวทีโลกว่าเป็นประเทศที่มีมาตรการควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่เข้มแข็งและสร้างสมดุลระหว่างเสรีภาพกับประโยชน์สาธารณะ การคงไว้ซึ่งเวลาห้ามขายถือเป็นเสาหลักสำคัญที่ไม่ควรถูกบั่นทอน

ดังนั้นข้อสรุปของเรื่องนี้คือ การยกเลิกคำสั่ง ปว.253 มิได้แปลว่าประชาชนจะซื้อขายสุราได้ตลอดเวลา เวลาห้ามขายยังคงอยู่ และยังคงจำเป็น ประเทศไทยไม่ควรเดินย้อนกลับไปสู่สังคมที่เปิดช่องให้เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ถูกซื้อขายได้อย่างไร้ขอบเขต เพราะนั่นหมายถึงต้นทุนทางสุขภาพ อุบัติเหตุ และความรุนแรงที่จะตกกับครอบครัวและสังคมโดยรวม

การจำกัดเวลาขายจึงไม่ใช่การจำกัดเสรีภาพ หากแต่เป็น ภูมิคุ้มกันทางสังคมที่สำคัญ ที่ช่วยให้สังคมไทยปลอดภัยและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

โดย ดร.นพ.มูฮัมมัดฟาห์มี ตาเละ
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานรินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

สุราในสังคมไทย: เมื่อความรุนแรงและความสร้างสรรค์เดินทางร่วมกันในนโยบายสาธารณะ

ในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน สังคมไทยได้รับรู้ข่าวสองเรื่องที่สะท้อนภาพต่างขั้วของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในชีวิตประจำวัน

• ข่าวเศร้าจากนครศรีธรรมราช: พระรูปหนึ่งใช้ขวดสุราฟาดศีรษะลูกศิษย์วัดจนเสียชีวิต โดยมีรายงานว่าเหตุมาจากความขัดแย้งเรื่องเงินซื้อเหล้า
• ข่าวสร้างสรรค์จากสงขลา: รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลังลงพื้นที่เยี่ยมชมวิสาหกิจชุมชน “ตาคียะ (TAKIYA)” ซึ่งผลิตสุราพื้นบ้านจากน้ำตาลโตนดอย่างมีคุณภาพและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม พร้อมผลักดันเป็นต้นแบบ soft power ไทย

สองข่าวนี้ไม่ได้ขัดแย้งกันโดยตรง แต่สะท้อนความซับซ้อนของบทบาทเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในสังคมไทย—ทั้งในฐานะ “ปัจจัยเสี่ยง” และ “ทรัพยากรชุมชน”

เรากำลังเดินไปในทิศทางเดียวกันหรือสวนทางกัน?

ในขณะที่ภาครัฐส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนผ่านสุราพื้นบ้านอย่างมีเป้าหมายและความหวัง หลายชุมชนยังเผชิญกับปัญหาความรุนแรง ความยากจน และการเข้าถึงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อย่างไร้การควบคุม

บทบาทของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์จึงไม่ใช่เพียงเรื่องของ “ผลิตภัณฑ์” แต่เป็นเรื่องของ “บริบท” และ “ระบบสนับสนุน” ที่ต้องพิจารณาร่วมกัน

พ.ร.บ. ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ฉบับใหม่: ความหวังที่ต้องมีทิศทาง

ในช่วงที่สังคมกำลังรอประกาศบังคับใช้ พ.ร.บ. ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ฉบับใหม่ และการออกกฎหมายลำดับรอง

คำถามสำคัญคือ:

• นโยบายสาธารณะในปัจจุบันตอบสนองต่อปัญหาที่เกิดขึ้นจริงในชุมชนหรือไม่?
• หน่วยงานรัฐควรมีบทบาทอย่างไรในการกำกับดูแลและเป็นแบบอย่างต่อการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในพื้นที่สาธารณะ?

การตั้งคำถามแบบนี้ไม่ใช่การต่อต้าน แต่เป็นการเปิดพื้นที่ให้สังคมร่วมกันออกแบบนโยบายที่ “ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง” ทั้งผู้ผลิต ผู้บริโภค และผู้ได้รับผลกระทบ แน่นอนว่าสุราพื้นบ้านสามารถเป็น soft power ได้ หากอยู่ในระบบที่มีความรับผิดชอบ มีมาตรฐาน และมีการควบคุมที่เหมาะสม ขณะเดียวกัน การควบคุมการเข้าถึงและการบริโภคสุราในบริบทเปราะบาง เช่น วัด ชุมชนยากจน หรือกลุ่มเสี่ยง ก็เป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม บทความนี้จึงไม่ใช่การตัดสิน แต่เป็นการชวนให้สังคมไทยร่วมกันตั้งคำถาม และออกแบบอนาคตของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในประเทศอย่างมีสติ มีความหวัง และมีความรับผิดชอบร่วมกัน

ข่าวที่นักแสดงสาวไม่ยอมให้เป่าตรวจแอลกอฮอล์ และพยายามแสดงตนว่ารู้จักผู้มีอำนาจระดับสูงของตำรวจ

        เชื่อว่าเกือบทุกท่านที่อ่านข่าวนี้ ไม่ได้อ่านข่าวลักษณะนี้เป็นครั้งแรก เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นซ้ำไปซ้ำมานี้ เป็นเสมือนจุดอ่อนของกฎหมาย ที่เน้นการควบคุมปลายทาง อย่างเช่นการวัดแอลกอฮอล์ด้วยการเป่า จากกันดักสุ่มข้างถนนเหล่านี้ เราจะนับว่าเป็นการควบคุมที่ผู้ดื่ม แต่จุดอ่อนที่สำคัญของกฎหมายลักษณะนี้คือ การตรวจผู้ดื่มทุกคนเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ และบางครั้งเมื่อเจอผู้ดื่มที่มีปัญหา จะสร้างความลำบากใจให้เจ้าพนักงานที่ทำหน้าที่อย่างมาก

        นี่เป็นความล้มเหลวที่เห็นได้ชัด จากแนวทางการดื่มอย่างรับผิดชอบที่ผู้ผลิตเหล้าเบียร์พยายามจะส่งเสริมผู้ขายเหล้าเบียร์จะสนับสนุนกฎหมายที่ลงไปตรวจยังผู้ดื่ม ในขณะเดียวกันจะต่อต้านสุดแรง หากกฎหมายเกี่ยวข้องกับผู้ผลิตหรือผู้ขาย ซึ่งจะกระทบต่อยอดขายของพวกเขามากกว่า แต่มีผลเชิงบวกในด้านความปลอดภัยจากการดื่มแอลกอฮอล์กว่ามาก

        อยากให้สังคมไทยปลอดภัยควรส่งเสริมการควบคุมตั้งแต่ต้นทาง ทำให้ขายอย่างปลอดภัย ทำให้ผู้ขายร่วมรับผิดชอบ คนที่ดื่มจะปลอดภัยมากขึ้น คนที่ไม่ดื่มก็ปลอดภัยมากขึ้นเช่นกัน

เขียนโดย ดร.นพ.มูฮัมมัดฟาห์มี ตาเละ
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

ป้ามีนาถูกฆ่า สังคมทำได้ดีกว่านี้ถ้าเรามีกฎหมาย

        ใครที่ดูข่าวป้ามีนาถูกฆ่า เนื่องจากลูกค้าสาวที่เป็นลูกค้ามานั่งดื่มเบียร์จนเมามายไม่ได้สติ และถูกหนุ่มแปลกหน้าพากลับบ้านโดยที่ป้ามีนาไม่ได้ทักท้วง จนนำมาสู่ความโกรธแค้นของลูกค้าคนดังกล่าว และตามมาเอามีดจ้วงแทงภายหลัง เป็นความน่าสลดใจที่เราเสียคนสองคนไปพร้อมกัน คนหนึ่งเสียชีวิต อีกคนเสียอนาคต ทั้งที่ก่อนหน้านี้สองคนนี้ก็มีความสัมพันธ์ที่ดีและไม่ได้มีเรื่องราวโกรธแค้นหรือหมางใจกัน

        ตามหลักการทางสถิติ สถานที่ที่มีโอกาสเกิดผลกระทบจากการดื่มแอลกอฮอล์มากที่สุด คือพื้นที่ที่มีการดื่ม และลดหลั่นกันไปตามระยะทางโดยรอบ เราสามารถพูดได้อย่างเต็มปากว่าร้านอาหารหรือบริเวณที่มีการขายแอลกอฮอล์แล้วนั่งดื่มในร้านคือจุดที่มีความเสี่ยงจะเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันจากคนเมาได้มากที่สุด

        จำได้ไหมเราเคยมีคดี อ.ส.ที่หาดใหญ่ยิงครอบครัวที่มากินข้าวต้มและเป็นลูกค้าปกติ เพียงเพราะเมาและคิดว่าพนักงานเสิร์ฟเอาเบียร์ไปเก็บแล้วทั้ง ๆที่ตนยังกินไม่เสร็จ หรือข่าวล่าสุดของเป๊กผลิตโชค ที่เมามายจนเสียสติ และถูกแทงจากการมีเรื่องกับวัยรุ่น ก็เกิดขึ้นหลังจากที่คุณเป๊กกินเหล้าเสร็จและกำลังจะเดินทางไปที่ไหนสักที่

        ในเมื่อเรารู้แล้วว่าสถานที่ที่มีโอกาสจะเกิดความรุนแรงและอาชญากรรมจากเหล้าเบียร์มากที่สุดคือจุดขายที่นั่งดื่มได้ หลายประเทศเลยสร้างเกราะป้องกันไม่ให้จุดขายนั้นเสี่ยงจนเกินไป เราเรียกกฎหมายชุดนี้ว่า dram shop liability

        ในเมื่อคนที่ขายเหล้าตรงนั้นคือคนสุดท้ายที่จะปล่อยเหล้าเบียร์ให้กับลูกค้า เราก็ให้คนกลุ่มนี้เป็นคนพิจารณาว่าสมควรที่จะขายให้ต่อหรือไม่ถ้าเขาเมาจนเสียสติแล้วโอกาสที่จะไปทำเรื่องไม่คาดฝันมีมากขึ้นก็สมควรจะหยุดขาย ถ้ายังขายต่อทั้งๆที่รู้ว่าเมาเละเทะแล้ว หากมีความผิดเกิดขึ้นไม่ว่าจะเป็นเมาแล้วขับ ฆาตกรรมที่เกิดจากความมึนเมา อาชญากรรมที่เกิดจากความมึนเมา ผู้ขายก็ต้องร่วมรับผิดชอบด้วย

        คดีของป้ามีนา นี่เป็นตัวอย่างของการไม่มีกฎหมายชุดนี้ และผู้ขายอย่างป้ามีนาต้องรับผิดชอบเกินกว่าเหตุไปมาก ทั้งที่ความเป็นจริงแล้วตัวของผู้ดื่มเองที่ดื่มจนเมามายและเสียสติควรเป็นผู้ต้องรับผิดชอบหลักจากความเสียหายที่ตัวเองทำไว้ แต่เมื่อไม่มีกฎหมายชุดนี้ก็กลายเป็นว่าลูกค้าสาวท่านนั้นได้บันดาลโทสะและเข้าไปเอามีดจ้วงแทงป้ามีนาแทน

        เราลดความเสี่ยงให้กับผู้คนในสังคมได้ด้วยกฎหมายที่ดีป้องกันไม่ให้เกิดภาพคนเมามายจนเสียสติ นั่งดื่มเหล้าและคนขายก็ขายต่อยังไม่สะทกสะท้าน ทั้งที่รู้ว่าอาจจะมีเหตุร้ายขึ้นหลังจากนั้น

        ทั้งนี้ทั้งนั้นในส่วนของคดีป้ามีนาผู้ขายอย่างป้ามีนาเสียชีวิตไปแล้ว คนที่เป็นมือแทงก็ต้องไปชดใช้กรรมในเรือนจำ ส่วนคนที่ไม่ต้องรับผิดชอบอะไรคือผู้ผลิตทั้งหลาย สังคมน่าเศร้าเพราะเช่นนี้

เขียนโดย ดร.นพ.มูฮัมมัดฟาห์มี ตาเละ
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานรินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

ขอขอบคุณรูปภาพจาก: https://www.thairath.co.th/news/crime/2877956